Het zijn onzekere tijden en de wereld is al zo complex. Dat vraagt om een nieuw type leider. De dominante, alleswetende CEO achter wie iedereen in het bedrijf aanloopt, is kansloos. Niet alleen doordat niemand van de medewerkers dat nog accepteert, het is domweg onmogelijk om alles te weten en daar ook nog goede strategische beslissingen op te baseren. Een verstandige en succesvolle CEO stelt zich bescheiden op: hij weet wat hij niet weet, laat zich adviseren door de beste deskundigen en schenkt hun vertrouwen.
Helaas zie je aan de top nog vaak een type ‘Peter de Allesweter’. Als je jonge kinderen hebt, weet je vast wie dat is: een figuur uit de Boterhamshow van Zappelin. Hij weet altijd alles beter. Tenminste dat denkt hij.
Net als veel ondernemers. Als hun bedrijf groeit, houden ze krampachtig vast aan hoe ze het altijd gedaan hebben… Het moet op hún manier en alles willen ze onder controle houden. Ook al zijn de medewerkers die ze in de loop der tijd hebben aangenomen, veel deskundiger op de verschillende vakgebieden – of dat nu techniek, marketing, personeelsbeleid, logistiek of IT is.
De echt goede ondernemer omringt zich met mensen die beter zijn dan hij en geeft hen vertrouwen en verantwoordelijkheid. Wedden dat de prestaties en cijfers dan verbeteren. Hij kent zijn plaats en zijn beperkingen. Door zich niet overal mee te bemoeien, houdt hij bovendien tijd en energie over voor datgene waar hij zelf goed in is: ondernemen.
Datzelfde wil je als burger ook bij de overheid terugzien. Of het nu een gemeente, ministerie of agentschap of uitvoeringsinstantie is. Als ik me tot mijn eigen vakgebied beperk, de IT, zie ik gelukkig daar op velerlei vlakken positieve ontwikkelingen. In elk geval groeit het besef dat informatiegestuurd werken en datagedreven organisaties voor een betere beleidsvorming en dienstverlening kunnen zorgen. Maar de weg daarnaartoe is niet eenvoudig, en ook geen rechte lijn.
Zeker is dat het niet lukt als je blijft doen wat je altijd deed en hoe je het deed. Je moet uit je comfortzone. Van hoog tot laag. En de CEO of minister moet het goede voorbeeld geven. Dat vraagt om durf. En nieuwsgierigheid. Om onderzoek en experimenteren. Maar niet als een kip zonder kop. Maar met beleid en sturing. En met IT op een centrale plaats. Data is het nieuwe goud, wordt vaak gezegd, maar dan moet je het wel weten te vinden, kunnen delven en omsmelten tot het sieraad dat in potentie zeker haalbaar is.
Het is daarom nodig de juiste deskundigheid aan boord te halen: de goudsmeden van de IT. Bijvoorbeeld door een extern comité of, zoals wij met HonorIT doen: een technology board. Breed én specialistisch samengesteld, elke keer weer afgestemd op datgene waar het echt om draait. De ene keer is het een acuut probleem, de andere keer een strategische toekomstvisie.
Je mag best kritisch zijn, maar schenk vooral vertrouwen. Als je er maar voor zorgt dat je kwaliteit inkoopt of inhuurt. Want één ding is zeker: als je de verkeerde mensen om je heen verzamelt, levert dat ook verkeerde beslissingen op.